W 1906 roku doszło do tragicznych wydarzeń w kopalni „Courrieres”, wtedy to doszło do wybuchu pyłu węglowego w kompleksie kopalni zlokalizowanej we Francji. W konsekwencji zginęło tam 1099 osób wraz
z dziećmi. Wypadek ten był bezpośrednim wyzwalaczem, który spowodował utworzenie ośrodka, którego bezpośrednim zadaniem było nadzorowanie działania wszystkich służb na terenie Górnego Śląska. Dokładnie 22. września 1906 roku postanowiono o budowie Górnośląskiej Głównej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu. Miało to miejsce na obradach zarządu szóstej sekcji Brackiego Stowarzyszenia Zawodowego. Rok po zgromadzeniu rozpoczęto budowę obiektu.
      Trzeba jednak zdać sobie sprawę z tego, że pierwsze wzmianki
o działaniach zorganizowanych grup ratowniczych pochodzą z lat 70-tych XIX wieku, kiedy to okręg górnośląski był pod zaborem pruskim. W latach tych swój rozwój miały kopalnie węgla, wraz z powstawaniem wielu nowych kopalni, zaczęły się w nich organizować również jednostki ratownicze. Inicjatorami takich służb w poszczególnych kopalniach mogli być zarówno sami pracownicy, jak i właściciele kopalni. Jednak w tamtych czasach poszczególne służby działały samodzielnie, nie było  bowiem żadnych aktów prawnych, które regulowały by ich pracę. Zmieniło się to
w 1900 roku, kiedy to administracja pruska ustanowiła prawo dotyczące ratownictwa górniczego. Nie był to jednak obraz działania idealny, ponieważ jednostki nie miały wzajemnych powiązań oraz nie było w nich jednolitych zasad wyposażenia owych drużyn, czy postępowania podczas doboru i szkolenia ratowników. Postanowiono więc podporządkować wszystkie jednostki centralnemu kierownictwu. Dzięki temu powstała szósta sekcja Brackiego Stowarzyszenia Zawodowego zlokalizowana
w  okręgu górnośląskim, a jej siedziba zlokalizowana była w Tarnowskich Górach. Prawo wprowadzone przez Prusy było pierwszym takim aktem, dotyczącym ratownictwa górniczego na skalę światową. Na te lata przypada również wyraźny rozwój ratownictwa zarówno w okręgu górnośląskim jak i na świecie.
o działaniach zorganizowanych grup ratowniczych pochodzą z lat 70-tych XIX wieku, kiedy to okręg górnośląski był pod zaborem pruskim. W latach tych swój rozwój miały kopalnie węgla, wraz z powstawaniem wielu nowych kopalni, zaczęły się w nich organizować również jednostki ratownicze. Inicjatorami takich służb w poszczególnych kopalniach mogli być zarówno sami pracownicy, jak i właściciele kopalni. Jednak w tamtych czasach poszczególne służby działały samodzielnie, nie było  bowiem żadnych aktów prawnych, które regulowały by ich pracę. Zmieniło się to
w 1900 roku, kiedy to administracja pruska ustanowiła prawo dotyczące ratownictwa górniczego. Nie był to jednak obraz działania idealny, ponieważ jednostki nie miały wzajemnych powiązań oraz nie było w nich jednolitych zasad wyposażenia owych drużyn, czy postępowania podczas doboru i szkolenia ratowników. Postanowiono więc podporządkować wszystkie jednostki centralnemu kierownictwu. Dzięki temu powstała szósta sekcja Brackiego Stowarzyszenia Zawodowego zlokalizowana
w  okręgu górnośląskim, a jej siedziba zlokalizowana była w Tarnowskich Górach. Prawo wprowadzone przez Prusy było pierwszym takim aktem, dotyczącym ratownictwa górniczego na skalę światową. Na te lata przypada również wyraźny rozwój ratownictwa zarówno w okręgu górnośląskim jak i na świecie.
  Zaś w 1908 roku oddano do użytku stację w Bytomiu, mimo iż jeszcze trwała budowa. Teren pod inwestycję odstąpiło Towarzystwo Górnicze „Spadkobiercy G. Gieschego”, przy kopalni węgla Rozbark (wtedy „Heinitz”). Wraz z tym wydarzeniem nazwa Stowarzyszenia zmieniła się na Górnośląską Główną Stację Ratownictwa Górniczego, a dzięki faktowi, że do użytku oddano również sztolnię doświadczalną, to powstała nazwa „Górnośląska Sztolnia Doświadczalna w Bytomiu”.
Głównym przeznaczeniem sztolni była analiza materiałów wybuchowych dla górnictwa, w rejonie działania Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu i Halle. W sztolni urządzono laboratoria chemiczne oraz fizyczne, w których analizowano próby powietrza oraz gazów kopalnianych, próby wody, paliw i materiałów stosowanych w górnictwie, zwłaszcza materiałów wybuchowych i innych środków zapalczych oraz wykonywano badania aparatów oddechowych. Na terenie obiektu powstała również stacja meteorologiczna z najnowszym na tamte czasy sprzętem. Powstała również biblioteka techniczna, prenumerowała ona fachowe czasopisma z zakresu górnictwa, ratownictwa górniczego oraz medycyny. Przyjęty Regulamin Stacji zobowiązywał członków do pomocy innym kopalniom w przypadku akcji ratowniczych bądź awarii. Górnośląska Główna Stacja Ratownictwa Górniczego za zadanie miała:   
- ujednolicić szkolenia ratowników górników         
- ujednolicić wyposażenie każdej stacji
- wprowadzić nowości techniczne do wyposażenia stacji
- opracować skuteczne metody przeciwdziałania zagrożeniom naturalnym w górnictwie
- sprawować kontrolę nad działalnością i doskonaleniem zawodowym ratowników w kopalniach górnośląskich.
  Dzięki współpracy z zakładami górniczymi oraz władzami, przez Stację organizowane były szkolenia członków kopalnianych drużyn ratowniczych, szkolono ratowników, mechaników sprzętu ratowniczego oraz kierowników drużyn.  Aby zostać kierownikiem górniczej drużyny ratowniczej należało spełnić szereg wymagań, mianowicie wiek 20 do 40 lat, odpowiednie kwalifikacje zawodowe oraz wysoką sprawność fizyczną oraz psychiczną. Wszystkie osoby dozoru górniczego oraz dyspozytor kopalni zobowiązali byli przejść szkolenie, z zakresu zasad postępowania podczas akcji ratowniczej. Kursy dla drużyn ratowniczych trwały początkowo 10 dni,
w latach 20-tych wydłużono je do dni 15-tu. 
  Funkcjonowania Stacji nie zmieniła nawet trwająca I Wojna Światowa, po której zakończeniu Górny Śląsk przestał należeć do Prus, a stał się terenem leżącym pomiędzy Polską a Niemcami. Po zakończonych trzech powstaniach śląskich oraz plebiscycie, Stacja zlokalizowana w Bytomiu oraz zachodnia część okręgu śląskiego w roku 1922, na mocy podziału administracyjnego zostały przypisane do terytorium Niemiec. Natomiast wschodnia część okręgu śląskiego przypisana została do granic polskich, ale mimo takiego podziału Stacja w Bytomiu nadzorowała cały okręg śląski, kiedy to w latach 20-tych XX wieku znowu zmieniła nazwę tym razem na „Górnośląską Główną Stację Ratownictwa Górniczego i Sztolnię Doświadczalną w Bytomiu”, a w roku 1929 w Stacji Głównej zorganizowano stałe górnicze pogotowie ratownicze, aby to przedsięwzięcie się udało należało zakupić dodatkowy teren pod budowę domu noclegowego oraz stołówki. Pogotowie zostało utworzone
z członków kopalnianych drużyn ratowniczych, czas ich gotowości wynosił 7 dni przez całą dobę. Celem było udzielanie pomocy podczas likwidowania skutków zagrożeń w zakładach górniczych. W tamtych latach Stacja była jedną z największych o najwszechstronniej działającym ośrodkiem ratownictwa górniczego w Europie. Stacja zlokalizowana
w Bytomiu nadzorowała 19 kopalnianych stacji ratowniczych, w tym 3
z nich były wiodące dla części zachodniej okręgu górnośląskiego tj.:
- „Królowa Luiza” (później kopalnia „Zabrze” – 262 ratowników), 
- „Preussen” (później „Miechowice” – 102 ratowników),   
- „Castellengo” (później „Jadwiga” – 41 ratowników).       
W trakcie II wojny światowej Górnośląska Główna Stacja Ratownictwa Górniczego pełniła funkcję nadzorczą nad wszystkimi jednostkami ratownictwa górniczego. Należało zatem zapewnić odpowiednią ilość urządzeń oraz sprzętu, rozszerzono także działalność szkoleniową, mianowicie wprowadzono kursy z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Rozbudowie uległy również laboratoria fizyczne i chemiczne, co pomogło zwiększyć ilość wykonywanych analiz powietrza. W 1941-1942 roku zaszły kolejne zmiany, utworzono „Górnośląski Związek dla Bezpieczeństwa Kopalń i Ratownictwa Górniczego, który przejął funkcje zarządcze. Natomiast jego członkami zostały wszystkie górnośląskie przedsiębiorstwa górnicze. Celem Związku było budowanie, utrzymywanie, a także nabywanie wszystkich urządzeń, które służyć miały zabezpieczeniu kopalń.  Po II wojnie światowej utworzono CZPW (Centralny Zarząd Przemysłu Węglowego) jego zadaniem był nadzór nad stacjami ratownictwa górniczego zlokalizowanymi na Górnym Śląsku (Bytom, Mikołów), oraz na Pogórzu Zachodniosudeckim (Wałbrzych).
W roku 1947 zlikwidowano stację w Mikołowie, a na jej miejscu utworzono Instytut Naukowo-Badawczy Przemysłu Węglowego. Natomiast Stacje
w Bytomiu, Sosnowcu i Wałbrzychu przemianowano na Okręgowe Stacje Ratownictwa Górniczego (OSRG), Stacja w Bytomiu została koordynatorem działań ratowniczych. Rok później powołano przedsiębiorstwo-Stację Ratownictwa Górniczego Przemysłu Węglowego w Bytomiu (SRGPW), a jej okręgowe oddziały zlokalizowane były
w Bytomiu, Sosnowcu oraz Wałbrzychu. W 1954 roku w Bytomiu utworzono Ośrodek Badań Lekarskich Ratowników, aby uregulować kwestie problemów opieki zdrowotnej. Ośrodek ten został przystosowany do tego, aby wykonywać w nim specjalistyczne badania lekarskie oraz rozwiązywać problemy, wynikające z ochrony zdrowia ratowników górniczych. W OSRG wprowadzono również dyżury całodobowe dla lekarzy, którzy wyjeżdżali również do akcji ratowniczych w kopalniach wraz z pogotowiem górniczym. Dziesięć lat po utworzeniu SRGPW, czyli
w 1958 roku zmieniono nazwę na CSRG – Centralną Stację Ratownictwa Gaśniczego, jej zadaniem była kontrola oraz nadzór ratownictwa górniczego we wszystkich zakładach górniczych. CSRG została mianowana przedsiębiorstwem państwowym, w tym samym roku utworzono kolejne OSRG na Śląsku, w miejscowościach Jaworzno, Tychy, Wodzisław Śląski oraz Zabrze.          
Następnie poszerzono OSRG o kolejne jednostki :  

• w 1963 dla kopalń surowców chemicznych w:       

    - Kłodawie    
    - Rudkach (okolice Kielc) – zlikwidowano ją w 1972 roku

• w roku 1972 otworzono OSRG w Tarnobrzegu-Machowie

• w 1965 roku dla kopalń rud żelaza w:       

• - Częstochowie -Sabinowie 

·       w 1971 roku dla kopalń rud miedzi w:        
- Lubinie

• ·w 1976 roku dla kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego w:          

• - Krakowie.

W 1970 roku rozpoczęto budowę nowego budynku CSRG, którą ukończono w 1974 roku. W 1990 roku nadszedł czas na reorganizację CSRG i w związku z tym zredukowano zatrudnienie o 50%. Zlikwidowano niektóre kopalnie surowców chemicznych oraz rud żelaza, a także dwie okręgowe stacje ratownictwa górniczego,  w Częstochowie oraz Kłodawie, funkcje zabezpieczającą po obu stacjach przejęła OSRG w Jaworznie. „Zgodnie z ustaleniami zawartymi w rozporządzeniu w sprawie organizacji, zadań oraz wyposażenia ratownictwa górniczego przedsiębiorcy i podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym oraz prowadzenia akcji ratowniczych ustalono, że ratownictwo górnicze jest tworzone przez służby ratownictwa przedsiębiorcy oraz Centralną Stację Ratownictwa Górniczego oraz inne podmioty zawodowo trudniące się ratownictwem górniczym zwane jednostkami ratownictwa.”
CSRG natomiast jako przedsiębiorstwo państwowe prowadzi działania tj.
- uczestniczenie w przeprowadzanych w zakładach akcjach ratowniczych,
- utrzymywanie w stałej gotowości odpowiednio wykwalifikowanej
i wyposażonej służby pogotowia ratownictwa górniczego,
- konsultowanie stanu przygotowania zakładów górniczych do prowadzenia akcji ratowniczych,
- świadczenie innych usług z zakresu ratownictwa górniczego.      
W CSRG funkcjonują również pogotowia specjalistyczne:  
- pomiarowe 
- do inertyzacji powietrza kopalnianego
- pożarowo-pianowe
- zawałowo-wiertnicze
- wodne
- przewoźnych wyciągów ratowniczych.      
Pogotowia działające w OSRG tworzą ratownicy delegowani z kopalń
w cyklu 2 tygodniowym, wyjątkiem jest pogotowie OSRG Bytom, ponieważ składa się z zawodowych ratowników górniczych, delegowani są oni na czas nieokreślony. Pogotowie składa się z :        
- kierownika
- 2 zastępowych , co najmniej 1 z dozoru
- 9 ratowników górniczych
- mechanika sprzętu ratowniczego - ratownik górniczy
- lekarza - ratownik górniczy
-  specjalisty jednostki ratownictwa, mającego kwalifikację do prowadzenia prac ratowniczych.
W 1999 roku zlikwidowano OSRG w Sosnowcu i Wałbrzychu.
Przekształcenie CSRG w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa nastąpiło
1 stycznia 2005 roku. Zadania służby są następujące:
1)     niezwłoczne niesienie pomocy w razie zagrożenia życia lub zdrowa pracowników zakładu górniczego oraz innych osób znajdujących się zakładzie górniczym, także w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego powstałego w szczególności w skutek: pożaru, wybuchu gazów lub pyłu węglowego, wyrzutu gazów lub skał, wdarcia się wody do wyrobisk, zawału, tąpnięcia, otwierania wyrobisk izolowanych, penetracji nieczynnych wyrobisk, erupcji płynu złożowego, wydzielania się siarkowodoru i awarii energomechanicznej, a także zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego,
2) wykonywanie prac profilaktycznych, mających na celu zapobieganie bezpośredniemu zagrożeniu bezpieczeństwa pracowników lub ruchu zakładu górniczego.
Aktualnie  funkcjonują cztery Okręgowe Stacje Ratownictwa Górniczego:
OSRG w Bytomiu,
OSRG w Jaworznie,
OSRG w Wodzisławiu,
OSRG
w Zabrzu.
Zabezpieczają one:
- 31 kopalni węgla kamiennego (w tym 8 dwuruchowych),
- 3 kopalnie soli,
- 2 kopalnie rud cynku i ołowiu,
- 3 kopalnie surowców budowlanych,
- 4 inne zakłady.
Spółka wpisana jest do jednostek, które współpracują z systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego województwa śląskiego i działa w ramach KSRG.
Dzięki inicjatywie CSRG S.A., w roku 2001 powołano Międzynarodowy Zespół ds. Ratownictwa Gaśniczego (International Mines Rescue Body), do współpracy zobowiązali się przedstawiciele 9 państw: Australia, Wielka Brytania, Francja, Czechy, Rumunia, Republika Południowej Afryki, Słowacja, Polska i USA. Aktualnie do zespołu należą 23 państwa, których zadaniem jest propagowanie działalności służb ratownictwa górniczego.
 
 
 
Bibliografia
Poznaj CSRG S.A. | CSRG
Historia, Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu (archive.is)